TÜRKAK R.50-01 Muayene Kuruluşlarının Akreditasyonuna Dair Rehber 18.10.2019 Tarihinde Revize Edilmiştir.

TÜRKAK Muayene Kuruluşlarının Akreditasyonuna Dair Rehber 18.10.2019 Tarihinde Revize edilmiştir.

Rehberdeki yenilikler ve revizyon gereklilikleri aşağıda yer almaktadır,

4.1. İlk Akreditasyon Denetimi ve Kapsam Genişletme Denetimi 
 
Denetim öncesi, muayene kuruluşu TÜRKAK’a mevcut muayene personelini bildirmelidir. Bu bildirim en azından mevcut muayene personelinin; hangi muayene alanında (kapsam) hangi muayene türleri için yetkin olduğu (yetkinlik matrisi), deneyim süresi, mesleği, işe başlangıç tarihi ve pozisyonu bilgilerini içermelidir. Portale bu bildirimler ile birlikte muayene kuruluşunun personelinin yetkilendirildiği alanlarda sahip olduğu sertifikaları da içeren özgeçmişleri de yüklenir. 

4.1.2. Tanık Denetimler 

Muayene yapan bir veya daha fazla muayene personeli, mümkün olduğunda, akreditasyon kapsamında yer alan muayene tür ve alanları için tanık denetimler esnasında gözlemlenecektir. Teknik yönetici olarak atanmış personelin muayeneleri yapma yetkisi bulunması durumunda muayene personeli olarak değerlendirilir. 
 
Gözlemlenecek muayene personelinin seçiminde yeni istihdam edilme ve yetkilendirme, nitelik ve tecrübe, varsa şube(ler), yasal şartlar, profesyonel hüküm uygulamasının gerekli olduğu seviye, kuruluşun toplam muayene personeli sayısı ve muayene personelinin yapmış olduğu muayene sayısı gibi kriterler göz önünde bulundurulacaktır.

4.2.1. Gözetim Denetimi 
Gözetim denetimleri bir akreditasyon çevriminde (48 ay) tüm kapsamı içerecek ve rutin olarak çevrim süresince 2 kez olacak şekilde planlanacaktır. Her gözetim denetiminde normal olarak tanık denetimler gerçekleştirilecektir. Yönetim sisteminde ve organizasyonda meydana gelebilecek herhangi bir değişiklik gözden geçirilecektir. Önemli değişiklikler ek denetim süresi gerektirebilir.

Akreditasyon çevrim programının belirlenmesinde, tanık denetimler esnasında gözlemlenecek muayene faaliyetlerinin ve muayene personelinin seçiminde akreditasyon denetimi veya bir önceki akreditasyon çevrimi sonrasında ortaya çıkan veriler, muayene kuruluşu tarafından portale yüklenen personel listesi ve muayene listesinden faydalanılacaktır. Değerlendirmeye esas risk unsurları en azından aşağıdakileri içerecektir. i) Önemli faaliyetlerin icra edildiği lokasyon türleri ve sayısı ii) Kapsamların türü ve  profesyonel hüküm uygulamasının gerekli olduğu seviye iii) İlgili kapsamdaki personel sayısı ve personel değişimleri iv) Muayene personelinin gerçekleştirdiği muayene sayısı ve bu muayenelerin sonuçları v) İlgili kapsamdaki muayene/belgelendirme sıklığı ve üretilen rapor/sertifikaların sayısı vi) Bir önceki denetimde gözlemlenen personel, tespit edilen uygunsuzluk, gözlem ve/veya denetim ekibinin incelenmesini önerdiği kapsamlar vii) Lokasyonlardaki değişimler viii) Organizasyondaki değişiklikler ix) Taşeron kullanımı ve taşeron bilgilerindeki değişiklikler x) UDK’nın kapsamındaki revize olan standartlar, işletme içi metotlar vb. xi) Mevzuat ve yasal şartlarda meydana gelen değişiklikler xii) Uygun olmayan işlere yönelik olarak UDK tarafından yapılan Düzeltici/Önleyici faaliyetler xiii) İlgili taraflardan alınan geri bildirimler veya şikâyetler.

5.2. A Tipi Muayene Kuruluşları İçin Şartlar 
TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre üçüncü taraf muayene hizmetleri sağlayan kuruluşlar A Tipi olarak belirlenmiştir. Üçüncü taraf olmaları gerekçesi ile A tipi muayene kuruluşları; i) Yürüttükleri muayene faaliyetlerine ilişkin hüküm verme bağımsızlıkları ve doğruluklarıyla çatışmaya neden olabilecek faaliyetlerde bulunmamalıdır. Örneğin; tahribatsız muayene kuruluşları için ısıl işlem yapmak A tipine engeldir. ii) Ticaret Sicil Gazetesinde amaç ve konuda A tipi muayene kuruluşunun yürüttükleri muayene faaliyetlerine ilişkin hüküm verme bağımsızlıkları ve doğruluklarıyla çatışmaya neden olabilecek hiçbir faaliyet (örn: muayene ettiği öğeleri tasarlamak, üretmek, tedarik etmek, kurulumunu yapmak, satın almak, sahibi olmak, kullanıcısı veya bakımını yapmak, muayene ettiği ögelerle ilgili danışmanlık yapmak, vb.) yer almamalıdır. iii) Yürüttükleri muayene faaliyetleri ile ilişkili danışmanlık ve tüzel kişiliğe, tarafa veya müşterisine özel bir eğitim veremezler. 

5.3. Personel Şartları 
Muayene kuruluşu, faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinin ve güvenliğinin sağlanması, muayene faaliyetlerinin tip, çeşitlilik ve hacim açısından gerçekleştirilebilmesi için; gerektiğinde mesleki hüküm verebilmeleri dâhil gereken yeterliliklere sahip, yeterli sayıda personeli istihdam etmelidir.  Bu gerekçe ile muayene esnasında profesyonel hüküm uygulamasının gerekli olduğu seviye ve daha evvelki denetim tecrübeleri esas alınarak bu maddenin uygulanacağı muayene alanları aşağıdaki gibi belirlenmiştir. i) İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamına giren periyodik muayeneler (kaldırma iletme makinaları, basınçlı kaplar, kazanlar, yangından korunma sistemleri, elektrik tesisatı vb.) ii) Temiz odalar ve ilgili kontrollü ortamların havalandırma sistemleri iii) Baca uygunluk kontrolleri  
 
Yukarıda i)-iii) olarak sıralanmış olan muayene alanlarında faaliyet gösteren; 

- Muayene kuruluşlarının bir teknik yönetici (her zaman ismi teknik yönetici olmayabilir) ve teknik yöneticiden farklı bir muayene personelini tam zamanlı olarak istihdam etmesi istenir. Gerekli yetkinliğe sahip kişi birden fazla alanda teknik yöneticilik yapabilir.

- Muayene kuruşunda tam zamanlı olarak istihdam edilen teknik yönetici ve muayene personelinin aynı kapsamda faaliyet gösteren başka bir muayene kuruluşunda görev almaması. Muayene Kuruluşu; söz konusu tam zamanlı teknik yönetici ve muayene personelinin e–devlet üzerinden alınacak QR kodlu SGK Hizmet Dökümünü, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygun olarak, altı ayda bir olacak şekilde alır ve elektronik ortamda kayıtları saklar. TÜRKAK denetiminde, denetim tarihinden en fazla 1 hafta önce alınmış kayıtlar denetim ekibine sunulur.

- Muayene kuruluşu, işten ayrılan ve işe alınan muayene personel ile ilgili bilgileri en geç 15 gün içinde bu rehberde bahsi geçen bilgileri içerecek şekilde hazırlanmış personel yetkinlik matrisini TÜRKAK Portale yüklemekle ve e-posta ile ilgili Teknik Sorumluya bildirmekle yükümlüdür. Muayene kuruluşunun yeni istihdam edilen personelinin yetkilendirildiği alanlarda sahip olduğu sertifikaları da içeren özgeçmişleri de, yetkilendirme matrisi ile birlikte portale yüklenir.

- İlk akreditasyon başvurusunda bulunacak olan ve başvuruda bulunmuş olup ilk akreditasyon denetimi gerçekleşmemiş muayene kuruluşları için rehberin 5. Revizyon yayın tarihi itibari ile uygulanmaya başlanacaktır. İlk akreditasyon denetimi gerçekleşmiş ancak henüz akredite olmamış kuruluşlar ve hâlihazırda bu alanlarda akredite olan kuruluşlar için ise son geçiş tarihi 01.06.2021’dir. Bu tarih itibarı ile bu madde ile belirlenmiş şartları sağlayamayan kuruluşların ilgili kapsamları askıya alınacaktır. 

5.4. Dış Kaynak ve Taşeron Kullanımı 
Muayene kuruluşu akredite olduğu veya olmayı hedeflediği muayene faaliyetleri için hiçbir şekilde taşeron kullanmadığını beyan ederek TS EN ISO/IEC 17020:2012 standardının “6.3 Taşerona verme” maddesi kapsamında prosedürler oluşturmayabilir. Bu durumda muayene kuruluşu seçeceği taşeronun uygunluğunu ne şekilde değerlendireceğine dair prosedürleri akreditasyon kuruluşuna göstermeden taşeron kullanmasının uygun olmadığını belirttiği bir feragatname hazırlar. 
 
Muayene kuruluşu, dışardan temin edeceği uygunluk değerlendirmeye konu hizmetler için uygulanabilir olduğunda öncelikle ilgili akreditasyon standardına göre ILAC/IAF anlaşması veya ILAC/IAF tarafından tanınan bölgesel anlaşmalar kapsamında bulunan akreditasyona sahip uygunluk değerlendirme kuruluşlarını tercih etmelidir. Diğer durumda; muayene kuruluşu alınan hizmetin ilgili akreditasyon standardına göre değerlendirdiğine dair kayıtları saklar ve istendiğinde TÜRKAK’a sunar.